Kişiliği ve davranışları etkileyen faktörlerden biri de benliktir. Benlik bireyin kendi kendini görüş
ve kavramasıdır. Bu yönden benlik kişiliğin öznel yanını oluşturur.
Benlik, kişi doğduğu andan itibaren başından geçen sayısız olaylar ve çevresindeki kişilerinetkisiyle yava
ş yavaş oluşur. Benlik acı ve tatlı birçok yaşantılar sonunda öğrenilen ve herangelişmeye devam eden bir kavramdır. Her yaşantı her baştan geçen olay benliğe katkıda
bulunur.
Carl Roger, bireyin doğasına iyimser bakan psikologların başında gelir. Roger’a göre birey,
■ Özgürdür, kendisi için ve kendi başına kararlar verebilir.
■ Mantıklıdır, doğruyu ve yanlışı en iyi biçimde değerlendirir.
■ Benlik ve kişilik bütünlüğüne sahiptir.
■ Hem biyolojik yapısı hem de çevre tarafından etkilenir.
■ Değişme yeteneğine sahiptir.
■ Kendi dünyasını gerçek olarak görür.
■ İç odaklarının etkisinde davranır.
Roger benlik bilincine önem verir. Bir bireyin benlik bilinci onun kendisiyle ilgili düşüncelerini,alg
ılamalarını ve kanaatlarını içerir. Benlik bilinci bizim kendimizi nasıl gördüğümüzü özetler.
Olumlu bir benlik bilinci geliştirebilmemiz için koşulsuz sevgi içinde yetişmemiz gerekir.
Koşulsuz sevgi, birey ne yaparsa yapsın, onun sevgi ve saygıya layık olduğunu kabul eden anlayışın ürünüdür. Koşulsuz sevgi içinde büyüyen kişilerin benlik anlayışları güçlü ve
olumludur. Bireyin gösterdiği davranışla benlik bilinci arasında bir farklılık varsa o zaman kaygı
ortaya çıkar. Farklılık ne kadar büyükse, kaygı da o kadar kuvvetli olur. Roger, bireyin kendini aldatmaya başlamasıyla kaygı düzeyinin artacağını ve zamanla bireyin bilincinin temelinden
sarsılacağını söyler.
Maslow’un kuramında benlik bilinci önemli bir yer tutar. (Daha önce Maslow’un kuramı
güdülenme ünitesinde işlenmişti.) Güdüler basamaklı bir yapı gösterir. Bireyler alt basamaktaki ihtiyaçları giderir gidermez üst aşamadaki güdüleri doyurmaya yönelir. Kendini
gerçekleştirme, çoğu insan için bir anlık bir yaşantıdır. Bazı insanlar uzun zaman bu anı
yaşayabilirler.
Maslow’un kendini gerçekleştirmiş bir kişide gördüğü özellikler şunlardır:
■ Gerçeğin bilinen ve bilinmeyen yönlerini doğru olarak algılar
■ Gerçeği, kendini ve başkalarını olduğu gibi kabul eder
■ Yaşamın getirdiği olayları tam anlamıyla yaşayarak tadını çıkarma eğilimindedir
■ Kendiliğinden hareket eder
■ Yaratıcı bir biçimde davranabilir
■ Kendine ve yaşama gülebilir
■ İnsanlığa değer verir
■ Son derece yakın birkaç dostu vardır
■ Yaşamı bir çocuğun gözü ve kalbiyle görüp yaşayabilir
■ Gerektiğinde çok çalışır ve sorumluluğun farkındadır
■ Dürüsttür
■ Çevresinin farkındadır. Sürekli çevresini araştırır ve yeni şeyler dener
■ Savunucu değildir